Бул күндөр кызыктарга бай болчудай. Дегенибиз, Мамкаттоо кызматы Албек Ибраимовдун мүлктөрүнүн тизмесин ачыкка чыгарды. Ал маалыматка ылайык, кечээ жакында эле Бишкек шаардык кеңешинин депутаттары ишеним көрсөтпөй коюшкан мэрдин үй-бүлөсүнө ири аянттагы жер тилкелери таандык экен. Тагыраагы, сөз 200 кыймылсыз мүлктөр, Аламүдүн районунун Арашан айылындагы ар кандай багыттагы жерлер жөнүндө болуп атат.
Маалыматта өзүнчө пункт болуп айыл-чарба жерлери, жүк ташуучу жана элиттик авто унаалардын паркы, сан жеткис өлчөмдөгү ири жана чакан чарбалык курулуштар – кампалар, гараждар, сарайлар көрсөтүлгөн.
Ибраимовдордун үй-бүлөлүк-кландык бизнесин нефти компаниялар менен өндүрүш объектилери түзөт экен. Албек Ибраимовдун байлыгы менен таанышкан адамдын оозу Ошту карабай койбойт. Байлыктарын эсептеп чыгууга бир күн убакыт жетпей калчудай. Бул жерде Кыргызстандагы гана байлыктары тууралуу маалыматтар камтылган, чет өлкөдөгү кыймылсыз мүлктөрү жөнүндө айтпай эле коёлу. Маалыматта Ибраимовдун айылынан сырткары жайгашкан хан сарайлары, батирлери, конок үйлөрү, коммерциялык багыттагы кыймылсыз мүлктөрү жөнүндө атайылап эч нерсе айтылган эмес.
Слесардыктан олигархтыкка кеткен жол
Өткөн кылымдын 90-жылдарынын башында Албек Ибраимов мурдагы “Тяжелоктромаш”, кийинки “Кыргызавтомаш” ААКсы заводунун участогунда слесар болуп эмгектенген. Ким билет, балким ал пенсияга чыкканга дейре авто унаадан чыккан сасык түтүндү жыттап, колдору унаа майларынын арылбаган слесарь бойдон калмак, бирок анын иштин көзүн билген, акча табуунун жолун өздөштүргөн айылдашы андан аркы турмушун кескин өзгөртөт. Темадан алыстабай, кайрадан баштаганыбызды уланталы. Ошентип:
Албек Ибраимовдун байлыгы. Ооба, байлыгы…
Бир канча жүздөгөн гектар жерлер – “маңдай тер” менен табылган айдоо жерлеринин тизмесин окуп бүтө албайсың. Визуалдык түрдө – 27 текст барагы, форматы “А-4”, шрифтинин өлчөмү – 11, түрү – «Calibri».
174 кыймылсыз мүлктөр, алардын көпчүлүк бөлүгүн айдоо аянттары, чарбалык жерлер, чөп жайыттар, үй-чарбалык жерлер, кайракы талаалар, токойлор түзөт.
Албек Ибраимовго тиешелүү 200 объекттин арасында ар биринин аянты 10 гектарды түзгөн 32 жер аянты бар. Жалпы алганда, жеке менчиктеги 320 гектар жер аянты.
Маалыматтар төмөнкүдөй тартипте берилген: ЕНИ коду, дареги, укуктук түрү, багыты, пайдалануу формасы, документтер, кыймылсыз мүлккө ээлик кылуу укугу, катталган күнү, бүткөн мөөнөтү.
Арашан а., ж/м 10 га, 18-үй, Жеке менчик, Жер тилкеси, Жерди сатуу-сатып алуу келишими, №1-1196, 06.06.2009-ж. берилди, № Ч 198253, жеке менчикке укук боюнча Мамл. акт. 15.06.2009-ж. берилди мамкаттоо 15.06.2009
Арашан а. ж/м 10 га, 4-үй, Жеке менчик, Турак-жай, Жер тилкеси Жерди сатуу-сатып алуу келишими, №1-1196, 06.06.2009, берилди, №Ч 194591 жеке менчикке укук боюнча Мамл. акт, 15.06.2009, берилди мамкаттоо 15.06.2009
Арашан а. ж/м 10 га, 10-үй, Жеке менчик, Жер тилкеси, Жерди сатуу-сатып алуу келишими №1-1196, 06.06.2009, берилди, №Ч 198252, жеке менчикке укук боюнча Мамл. акт, 15.06.2009, берилди, мамкаттоо 06. 2009
Арашан а., ж/м. 10 га, 31-үй, Жеке менчик, Жер тилкеси, Жерди сатуу-сатып алуу келишими, №1-1196, 06.06.2009, берилди, № Ч 194590, жеке менчикке укук боюнча Мамл акт, 15.06.2009, берилди мамкаттоо 06. 2009
Арашан а., ж/м. 10 га, 6-үй, Жеке менчик, Жер тилкеси, Жерди сатуу-сатып алуу келишими, №1-1196, 06.06.2009, берилди, № Ч 180783 жеке менчикке укук боюнча Мамл. акт, 15. 06. 2009, берилди мамкаттоо 06.2009
Арашан а., ж/м. 10 га, 1-үй, Жеке менчик, Турак-жай, Жер тилкеси, Жерди сатуу-сатып алуу келишими, №1-1196, 06.06.2009, № Ч 180779 жеке менчикке укук боюнча Мамл. акт, 15.06.2009. берилди мамкаттоо 06.2009
Арашан а., ж/м. 30-үй, Жеке менчик, Турак-жай, Жер тилкеси, Жерди сатуу-сатып алуу келишими, №1-1196, 06.06.2009, № Ч 180782 жеке менчикке укук боюнча Мамл. акт, 15.06.2009. берилди мамкаттоо 06.2009
Арашан а., ж/м. 10 га, 17-үй, Жеке менчик, Турак-жай, Жер тилкеси, Жерди сатуу-сатып алуу келишими, №1-1196, 06.06.2009, № Ч 194576 жеке менчикке укук боюнча Мамл. акт. 15.06.2009, берилди мамкаттоо 06.2009
Маалыматтагы тизме ушундай жолдо түзүлгөн, жогоруда айткандай А-4 форматында 27 бетти түзөт. Бардык жеринде кыймылсыз мүлктөрдүн идентификациялык номерлери көрсөтүлгөн, ушулары менен гана айырмаланып турат.
Белгилей кетчү жагдай, 10 гектар жерден сырткаркы жерлер өлчөмү менен гана эмес, пайдалануу багыттары боюнча да айырмаланып турат. Ал жерлерде да үйлөр, турак-жайлар курулуп, бардык коммуникация менен инфраструктуралык түзүмдөр жеткирилген. Мына ушулардын баары Албек Ибраимовго жана ага жакын адамдарын үй-бүлөлөрүнө таандык. Мамкатоо берген маалыматтарга ишенсек, жерлер негизинен эгиндерди жана үрөндөрдү өстүрүүгө багытталган.
Бизнестин көлөмүнө карап айта турган болсок, Албек Ибраимовдун кланы акыркы жылдары айыл-чарба, ритэйл жана агрокомплекс багытында дүңүнөн жеткирүү кызматтарын көрсөтүүгө ыңгайлашканын байкоо кыйын эмес.
“Үй-бүлөлүк подряд” иштесин!
Үй-бүлөнүн ар кайсыл мүчөлөрүнүн үлүштөрүндө да жер аянттары, кымбат баалуу авто унаалар бар экен.
Мамкаттоо түзгөн тизмеге ылайык, Албек Ибраимовдун жубайы Ибраимова Айнура Танкеевнага 147 кыймылсыз мүлк катталса, анын ичинде көптөгөн жерлер, жеке турак-жайлар, айыл-чарба фермасы, “Мурас” дыйкан чарбасы, “УздарТрейд” ЖЧКсы катталган. Бир катар кыймылсыз мүлктөр документтерде “Улуттук финансылык эмес менчик корпорациялар” деп көрсөтүлгөн.
Мындан сырктары, Айнура Ибраимованын наамына 3 авто унаа катталган: 1986-жылы чыгарылган самосвал, 2014-жылы чыккан Тойота-РАВ4 жана ГАЗ 5205 авто унаалары.
Алиева Буажарга төмөнкү кыймылдуу мүлктөр катталган: 2002-жылы чыккан УНИВЕРСАЛ5, 2000-жылкы УАЗ 33036, 2002-жылкы Универсал5 жана БМВ 525 авто унаалары.
Албек Ибраимовдун кызы Ибраимова Айганыш Албековнага катталган кыймылсыз мүлктөр: чөп жайыттар, кайракы жерлер, айдоо аянттары.
Ибраимова Бегайым Албековнага таандык кыймылсыз мүлктөр: чөп жайыттар, кайракы жана айдоо жерлер, ошондой эле 2002-жылы чыгарылган Тойота-РАВ4 авто унаасы.
Албек Ибраимовдун баласы Эруланга турак-жай катталган.
Сасыбаева Асылгүл Токуровнага катталган кыймылдуу мүлктөрдүн тизмеси: 2003-жылы чыгарылган Мерседес-Бенц 320, 2006-жылкы Даймлер-Крайслер 240, 1999-жылкы Мерседес-Бенц 320, 2004-жылкы Тойота-Авенсис, 2004-жылкы Тойота-Авенсис-Версо, 2006-жылкы Мерседес-Бенц-S500, 1999-жылкы Даймлер-Крайслер 240.
Андан ары Ибраимов Албек Сабирбековичке жана анын жакын туугандарына таандык ишканалардын тизмеси берилген:
1. “Нефтепродукт” ЖЧКсы, директору Абдыкалыков Арслан Сатарович, уюштуруучулары – Атогурова Ольга Николаевна жана Батырбеков Бекбол Сейитбекович. Бир жыл мурда “Нефтепродукт” болуп катталганга чейин расмий мамлекеттик органдарда «ТM-ORLAN&Group» ЖЧКсы болуп жүргөн. Анда Албек Ибраимовдун жубайы Ибраимова Айнура уюштуруучуларынын бири катары катталган.
2. «ТM-ORLAN&Group» ЖЧКсынын Ысык-Көлдөгү филиалы, жайгашкан жери Чолпон-Ата шаары, директору – Асанов Абдыжалал Зарлыкович, «ТM-ORLAN&Group» ЖЧКсы уюштуруучусу болуп эсептелет.
3. “Эрса” ЖЧКсы, директору – Ибраимов Албек, уюштуруучулары – Ибраимов Албек Сабирбекович жана Шайдиев Сапар Жапаркулович.
4. “А плюс К” ЖЧКсы. 20.06.2015-жылдан ушул кезге чейин директору жана уюштуруучусу катары Айталиев Абдыразак Максутович көрсөтүлгөн. Мурдараакта уюштуруучулары Ибраимова Айнура Танкеевна менен Атогурова Ольга Николаевна болуп келишкен.
5. “УздарТрейд” ЖЧКсы – директору жана уюштуруучусу Ибраимова Айнура Танкеевна.
Эгерде А. Ибраимовго тиешелүү жер тилкелеринин тизмеги менен жакшылап таанышып чыга турган болсоңуз, анда бир нерсе түшүнүктүү болот: анын жерлерди “чогултуу” же коллекциялоо процесси 2010-жылдан кийин өзүнүн чокусуна жеткен.
Мамкаттоонун оор китепчесинен алынган көчүрмө өздөрүн “Фомдор, динсиздер” катары көрсөтүп келгендерди эсине келтире тургандай таасир берет. Жана дагы баардыгын өз ордуларына коет жана акыры ошол убактагы чуу көтөргөн коррупция менен “күрөштүн” чыныгы маңызын ачыктайт. Эгерде бул тизмени карасаңыз, анда көптөгөн суроолорго жооп аласыз жана баардыгын “кызгылт көз айнеги” жок эле көрө аласыз. Ошентип, 2010-жылдан 2016-жылга чейин Ибраимова Айнура (Албек Ибраимовдун аялы) жалпысынан 141 кыймылсыз мүлк обьектисине ээлик кылып калган. Алардын ичинен сатуу-сатып алуу келишими боюнча Айнура айым 11 даана айыл чарба фермалары, 100 даана сугат жерин жана кайрак талаасын, 10 позициядан ашууну чөп чабуучу жерлер катары кетсе, дал ошончо жер тилкеси курулуш үчүн жер тилкелери болуп саналат. 141 кыймылсыз мүлк обьектилери Ибраимова Айнурага белек кылуу (дарения) келишиминин негизинде берилген. Төмөндө Мамкаттоонун узун көчүрмөсүнөн фрагмент келтирилди:
1. Айыл чарба фермасы. 28.01.2016-жылы жер тилкесине №БН сатып алуу-сатуу келишими түзүлгөн, 22.02.2016-жылы берилген.
2. Айыл чарба фермасы. Жеке менчикке укуктуулугу боюнча Мамлекеттик акт (№Ч№629503) 22.02.2016-жылы берилген. №БН жер тилкесине сатып алуу-сатуу келишими 28.01.2016-жылы түзүлгөн, 22.02.2016-жылы берилген.
3. Айыл чарба фермасы. Жеке менчикке укуктуулугу боюнча Мамлекеттик акт (№Ч№629503) 22.02.2016-жылы берилген. №БН жер тилкесине сатып алуу-сатуу келишими 28.01.2016-жылы түзүлгөн, 22.02.2016-жылы берилген.
4. Чүй облусу, Аламүдүн району, Арашан айыл өкмөтү, Арашан айылы, конт. №173. Жеке менчик айыл чарба фермасы. Жеке менчикке укуктуулугу боюнча Мамлекеттик акт (№Ч№629503) 22.02.2016-жылы берилген. №БН жер тилкесине сатып алуу-сатуу келишими 28.01.2016-жылы түзүлгөн, 22.02.2016-жылы берилген.
5. Чүй облусу, Аламүдүн району, Арашан айыл өкмөтү, Арашан айылы, конт. №226. Жеке менчик айыл чарба фермасы. Жеке менчикке укуктуулугу боюнча Мамлекеттик акт (№Ч№629503) 22.02.2016-жылы берилген. №БН жер тилкесине сатып алуу-сатуу келишими 28.01.2016-жылы түзүлгөн, 22.02.2016-жылы берилген.
6. Чүй облусу, Аламүдүн району, Арашан айыл өкмөтү, Арашан айылы, конт. №168. Жеке менчик айыл чарба фермасы. Жеке менчикке укуктуулугу боюнча Мамлекеттик акт (№Ч№629503) 22.02.2016-жылы берилген. №БН жер тилкесине сатып алуу-сатуу келишими 28.01.2016-жылы түзүлгөн, 22.02.2016-жылы берилген.
Албек Ибраимов өзүнүн мураскорлорун да унутта калтырган эмес. 2010-жылдан кийин Ибраимовдордун кланынын жаш бутактары өздөрүнүн ансыз да көптөгөн жер тилкелеринин аянтын байкалаарлык кеңейтишкен.
Мындан ары кандай болот?
Ошентип, “формалдуу” мультимиллиардерлердин арасында Ибраимовдордун кланы 1-орунга ат салышса таң калбай эле койсок болчудай. Бул байлык, мүлктөр, же тагыраак айтканда, “маңдай тер” менен табылгандардын изи Албек Ибраимов тээ 2000-жылдардын башында “Кыргызавтомаш” ААКнын аткаруучу директору болуп иштеп тургандагы учурга барып такалат. Ал эми 2010-жылы Албек Ибраимов “Бищкек” эркин экономикалык зонасынын башкы директору болуп дайындалган.
Авиациялык жана авто унаа майларын сатуу, америкалык “Ганси” базасынын мүлктөрүн сатуу Ибраимов “Манас” Эл аралык аэропортунун президенти болуп турганда орун алды. Ошондой эле жашыл бак-дарактарды четинен кыюу, көчөттөрдүн ар бирин 9000 сомдон сатып алуу сыяктуу коррупциялык схемаларды ишке ашырууда А. Ибраимовдун кылы кыйшайып койгон эмес. Тээ бир учурдагы аскердик багыттагы тетиктерге байланышкан кыңыр иштер ачыкка чыкканда гана каарманыбыздын үстүн кара булут каптап, айласын таппай калды.
Ибраимовдун катыштыгы менен болгон коррупциялык чуу 2011-2012-жылдары орун алганы маалым болду. Коомчулуктун көңүлүн Ибраимовдун “Дастан” ТНК ААКсынын башкармалыгынын төрагасы болуп тургандагы ишмердиги бурду. Көрсө, А. Ибраимов “Дастанды” башкарып турганда, торпедалар үчүн жардыруучу заттарды мыйзамсыз ташып келип турган экен. Бул ишке байланыштуу УКМК Ибраимов Бишкектин мэри болуп турганда маал маалы менен суракка чакырып турду. Ал өзүнө ишенип тапшырылган “Дастан” ТНК ААКнын өзгөчө ири өлчөмдөгү мүлкүн өзүнө ыйгарып, коромжу кылгандыгы үчүн айыпталууда.
Мамкаттоо берген маалыматтар менен кыймылсыз мүлктөрдүн тизмеси жерлерге ээлик кылуу жагынан Албек Ибраимов алдына эч кимди өткөрбөй турганына күбө болуп олтурабыз. Бул өз кезегинде атайын кызматтар үчүн кылмыш ишин козгоп, камакка алуу үчүн табылгыс маалыматтар эмей эмне?
Албетте, жогорку даражалуу кызмат орундарын ээлеген адамдардын ойго келбеген байлыктары ар дайым коомчулуктун бүйүрүн кызытып, кызыгууларын жаратпай койбойт. Коомдук резонанска ээ болот. Мындай иштерде кыймылсыз мүлктөр, кымбат баалуу авто унаалар, ири өлчөмдөгү акча каражаттары жөнүндө сөз болот. Алардын таза эмес, мыйзамсыз жолдор менен табылгандыктары айтпаса да түшүнүктүү да.
Таалайбек Асанов