Сары-Челек — 10 миң жыл мурда пайда болгон көл

Сары-Челек — 10 миң жыл мурда пайда болгон көл

09-баш оона, 2023-ж // Коом // Айпери Осмоналиева

Кыргызстан – асман тиреген тоорлорунда ак кар, көк муз мөңгүлөр жаткан,  жаратылышы кооз өлкө. Тоолуу өлкө болгондуктан Кыргызстанда көлдөрдүн саны көп. Болжол менен 2 миңге жакын көл бар. Алардын ичинен 16сы ири деп эсептелет. Ири көлдөрдүн катарында Сары-Челек көлү бар.

Сары-Челек чоңдугу боюнча Кыргызстандагы төртүнчү көл болуп саналат. Ал Жалал-Абад облусунун Аксы районундагы «Сары-Челек» коругунда жайгашкан. Айта кетчү нерсе коруктун аймагында Сары-Челектен тышкары дагы 6 майда көл бар.

Сары-Челек деңиз деңгээлинен 1 миң 878 метр бийиктикте жайгашкан. Анын орточо тереңдиги 98 метр болсо, эң терең жери 244 метрге жетет. Сары-Челек тереңдиги боюнча Кыргызстандагы көлдөрдүн арасында экинчи орунду ээлейт. Биринчи орунда сиздер билгендей эле Ысык-Көл турат. Ысык-Көлгө салыштырмалуу Сары-Челектин суусу туздуу эмес, ичкенге болот. Тузсуз болгондуктан кышында көлдүн суусу тоңуп калат. Көл тоңгондо муздун калыңдыгы 25-30 сантиметрге чейин жетет.

Окумуштуулардын пикири боюнча, Сары-Челек көлү 10 миң жыл мурда жер титирөөдөн кийин пайда болгон.

Көлдүн узундугу 7,5 чакырым, эң жазы жери 2,3 чакырымга жетет, аянты 492 гектарды түзөт.

«Сары-Челек» коругу

Сары-Челек көлү жайгашкан «Сары-Челек» мамлекеттик биосфералык коругу 1959-жылы Кыргыз ССРинин Министрлер Кеңешинин токтому менен жергиликтүү өсүмдүк жана жаныбарлар дүйнөсүн сактоо жана изилдөө үчүн түзүлгөн. Ал Кыргызстандагы өзгөчө коргоодогу жаратылыш аймактарынын бири болуп эсептелет.

Булак: Аргумент кж